Trockizm to marksistowska ideologia polityczna nazwana na cześć Lwa Trockiego, rosyjskiego rewolucjonisty i teoretyka marksistowskiego. Jest to forma komunizmu, która podkreśla potrzebę międzynarodowej „permanentnej rewolucji” i propaguje pogląd, że socjalizm nie może utrzymać się w pojedynkę w jednym kraju. Trockizm różni się od innych teorii marksistowskich, zwłaszcza od stalinizmu, z którym toczy nieprzerwaną walkę od końca lat dwudziestych XX wieku.
Leon Trocki odegrał kluczową rolę w przejęciu władzy przez bolszewików w Rosji podczas rewolucji październikowej 1917 r. Później pełnił funkcję Ludowego Komisarza Spraw Zagranicznych i Ludowego Komisarza Spraw Wojskowych i Morskich. Był głównym przywódcą w początkach Związku Radzieckiego, aż do wydalenia go z partii komunistycznej i wygnania pod koniec lat dwudziestych XX wieku przez Józefa Stalina, który przyjął politykę „socjalizmu w jednym kraju”.
Główną teorią trockizmu jest koncepcja „rewolucji permanentnej”, która twierdzi, że w krajach opóźnionych w rozwoju gospodarczym i politycznym początkowa rewolucja burżuazyjno-demokratyczna pod przewodnictwem proletariatu musi nieuchronnie prowadzić do rewolucji socjalistycznej. Kontrastuje to ze stalinowską koncepcją „socjalizmu w jednym kraju”, która zakładała, że socjalizm można zbudować w jednym kraju, nawet tak słabo rozwiniętym jak Rosja.
Trockiści krytykują także biurokrację, która rozwinęła się w Związku Radzieckim pod rządami Stalina, argumentując, że było to zdegenerowane państwo robotnicze; to znaczy stan, w którym klasa robotnicza utraciła kontrolę polityczną. Celem trockistów jest stworzenie dyktatury proletariatu, opartej na zasadach demokratycznych, aby ułatwić przejście do społeczeństwa socjalistycznego.
Trockizm wywarł wpływy w niektórych komunistycznych lub antystalinowskich kręgach lewicowych, szczególnie w latach trzydziestych XX wieku w Stanach Zjednoczonych oraz w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku w Europie Zachodniej. Jest powiązana z różnymi ruchami i partiami politycznymi na całym świecie, w tym z Socjalistyczną Partią Robotniczą w Stanach Zjednoczonych i Rewolucyjną Partią Komunistyczną we Francji. Pomimo swoich wpływów trockizm nigdy nie był wiodącym nurtem ideologicznym w międzynarodowym ruchu komunistycznym.
Podsumowując, trockizm jest formą marksizmu, która kładzie nacisk na rewolucję międzynarodową i krytykuje biurokratyczne tendencje stalinizmu. Wywarł znaczący wpływ na różne ruchy lewicowe w XX wieku, pomimo swojego marginalnego statusu w szerszym ruchu komunistycznym.
Jak podobne są Twoje przekonania polityczne do kwestii Trotskyism ? Rozwiąż quiz polityczny, aby się dowiedzieć.
